Jaką firmę chcesz założyć?
Firmę jednoosobową
Spółkę akcyjną
Filię mojej firmy w Norwegii (NUF)
Nie wiem, proszę o pomoc
Norweska firma
Zarządzanie własną działalnością gospodarczą w Norwegii niesie ze sobą nie tylko niezależność i możliwość rozwoju, ale również dodatkowe obowiązki. Przedsiębiorca, zakładając biznes w Norwegii, powinien być zaznajomiony z obowiązującymi przepisami i przestrzegać ustalonych terminów i stawek. Przed podjęciem decyzji o założeniu firmy w Norwegii, warto poznać prawa i obowiązki dotyczące przedsiębiorców.
Zakładanie firmy w Norwegii
Zezwolenia dla firm w Norwegii
Formy działalności gospodarczej w Norwegii
Enkeltpersonforetak
Spółka AS
NUF
Koszty w firmie
Dofinansowania na firmę w Norwegii
Problemy finansowe firmy
Zatrudnianie pracowników w norweskiej firmie
Fakturowanie
Świadczenia socjalne dla właścicieli firm w Norwegii
Podatek VAT w Norwegii
Podatek dochodowy
Czy warto założyć firmę w Norwegii?
FAQ
ZAKŁADANIE FIRMY W NORWEGII
Założenie firmy w Norwegii związane jest z szeregiem formalności, których musi dopełnić przyszły przedsiębiorca. Należy zgłosić działalność w odpowiednich urzędach, dopełnić obowiązki podatkowe czy obowiązki względem ewentualnych pracowników.
Aby firma w Norwegii funkcjonowała prawidłowo i zgodnie z przepisami prawa, konieczne jest zadbanie o dopełnienie wszystkich wymaganych formalności. Na początku należy zarejestrować działalność w urzędzie - można to zrobić tradycyjnie lub drogą elektroniczną (przez portal Altinn.no). Następnie właściciel firmy ma możliwość założenia bedriftskonto - konta firmowego, które umożliwia przepływy pieniężne związane z prowadzoną działalnością.
Wymagane jest zarejestrowanie działalności w odpowiednich rejestrach, zależnie od rodzaju i charakteru prowadzonej firmy.
Istotne jest skrupulatne przestrzeganie terminów związanych ze składaniem wymaganych dokumentów - deklaracji VAT (co dwa miesiące) i rocznego zeznania podatkowego (do końca maja kolejnego roku po roku podatkowym).
Wymagane jest zarejestrowanie działalności w odpowiednich rejestrach, zależnie od rodzaju i charakteru prowadzonej firmy.
- Merverdiavgiftsregisteret - rejestr VAT, dotyczący firm, których obrót w ciągu kolejnych dwunastu miesięcy przekracza 50 000 NOK,
- Foretaksregisteret (czyli rejestru handlowego, gdy firma zajmuje się handlem, zatrudnia więcej niż pięciu pracowników lub jest spółką AS),
- Aa-registeret (czyli rejestru pracodawców, gdy firma zatrudnia co najmniej jednego pracownika).
Norwescy przedsiębiorcy muszą płacić podatki - podatek dochodowy (Forskuddsskatt) i podatek VAT (gdy firma jest płatnikiem VAT). Jeśli firma zatrudnia pracowników, musi opłacać podatek pracodawcy (Arbeidsgiveravgift) i zaliczki na podatek dochodowy za pracowników (Forskuddstrekk).
Przedsiębiorstwa zatrudniające pracowników mają obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa pracy - powinny przeprowadzić szkolenie BHP (HMS), a jeśli działają w branży budowlanej bądź zajmują się usługami sprzątającymi muszą zapewnić karty branżowe (identyfikatory Byggekort i Renholdskort).
Istotne jest skrupulatne przestrzeganie terminów związanych ze składaniem wymaganych dokumentów - deklaracji VAT (co dwa miesiące) i rocznego zeznania podatkowego (do końca maja kolejnego roku po roku podatkowym).
ZEZWOLENIA DLA FIRM W NORWEGII
Rozpoczęcie prowadzenia biznesu w Norwegii, oznacza konieczność rejestracji firmy w różnego rodzaju ewidencjach. Obowiązek rejestracji zależy od charakteru przedsiębiorstwa, rodzaju działalności i obrotów firmy.
Działalność w obrębie branży budowlanej i usług sprzątających wymaga posiadania kart branżowych, które stanowią zezwolenie na wykonywanie określonych prac. Identyfikatory mają na celu zwiększenie bezpieczeństwa pracy oraz lepszą kontrolę nad działającymi i powstającymi firmami w Norwegii.
Zgodnie z norweskimi przepisami jedyną instytucją, która ma prawo wydać identyfikatory Byggekort i Renholdskort jest Oberthur Technologies (www.byggekort.no, www.renholdskort.no).
Pierwszym krokiem, który powinien podjąć przedsiębiorca jest rejestracja działalności w Rejestrze Podmiotów Gospodarczych - (Enhetsregister). Wpisu powinien dokonać każdy norweski przedsiębiorca niezależnie od formy prowadzonej działalności.
Firmy jednoosobowe w Norwegii, które zatrudniają więcej niż pięciu pracowników, przedsiębiorstwa handlowe oraz spółki mają obowiązek rejestracji w Foretaksregister - Rejestrze Przedsiębiorstw.
Działalność w obrębie branży budowlanej i usług sprzątających wymaga posiadania kart branżowych, które stanowią zezwolenie na wykonywanie określonych prac. Identyfikatory mają na celu zwiększenie bezpieczeństwa pracy oraz lepszą kontrolę nad działającymi i powstającymi firmami w Norwegii.
Zgodnie z norweskimi przepisami jedyną instytucją, która ma prawo wydać identyfikatory Byggekort i Renholdskort jest Oberthur Technologies (www.byggekort.no, www.renholdskort.no).
BYGGEKORT
(przedsiębiorstwa budowlane) Byggekort to identyfikator, który powinien posiadać każdy pracownik firmy budowlanej w Norwegii. Identyfikator jest ważny przez dwa lata i pozwala określić dane pracownika i zatrudniającej go firmy.RENHOLDSKORT
(firmy sprzątające) Autoryzowane firmy sprzątające mają obowiązek zaopatrzyć swoich pracowników w Renholdskort - identyfikator, który potwierdza, że działalność prowadzona jest legalnie i posiada potrzebne zezwolenia.Identyfikator powinien jednoznacznie wskazywać:
- nazwę firmy,
- numer organizacyjny (organisasjonsnummer),
- dane właściciela identyfikatora (imię, nazwisko, data urodzenia, płeć, podpis),
- termin ważności identyfikatora,
- dane osoby wystawiającej identyfikator (imię, nazwisko, adres).
FORMY DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ W NORWEGII
Podstawową formą działalności gospodarczej w Norwegii jest działalność jednoosobowa - Enkeltpersonforetak. Firmy jednoosobowe wybierają zazwyczaj nowi przedsiębiorcy, którym trudno przewidzieć przyszłe zyski firmy, często dysponujący ograniczonymi środkami finansowymi.
Enkeltpersonforetak (EPF) charakteryzuje się brakiem odrębności pomiędzy majątkiem firmy a majątkiem właściciela, co w praktyce oznacza, że właściciel za ewentualne zobowiązania odpowiada całym swoim majątkiem.
Najpopularniejszą formą spółki w Norwegii jest spółka AS (Aksjeselskap). Kapitał zakładowy spółki powinien wynosić minimum 30 000 NOK, jednak można go wykorzystać na pokrycie kosztów założenia firmy i rozpoczęcia prowadzenia działalności. Ewentualne zobowiązania spółki ściągane są do wysokości kapitału zakładowego.
NUF (Norskregistrert utenlandsk foretak) to filia firmy zagranicznej - przedsiębiorstwo prowadzi działalność na terenie Norwegii, jednak posiada siedzibę w Polsce. Odpowiedzialność finansowa ponoszona jest w obu krajach - należy zapoznać się z zakresem obowiązków podatkowych w Norwegii (umowa o podwójnym opodatkowaniu), który zależy od charakteru prowadzonej działalności i czasu jej trwania.
Przedsiębiorcy są zobowiązani do składania zeznania podatkowego. Prawo reguluje również kwestie dotyczące rachunku zysków i strat, bilansu oraz wyceny.
Rozliczenie roczne należy złożyć do 31 maja następnego roku. Informacje o dochodach firmy (Skattemelding) składa się za pomocą norweskiej platformy Altinn.no (niezbędne jest posiadanie kodów MinID), a urząd w ciągu kilku miesięcy wylicza należny podatek (do zwrotu lub zapłaty) - Skatteoppgjør.
Portal Altinn to platforma elektroniczna, która służy do składania wniosków, rozliczeń, korekt i odwołań - za jego pomocą można rozliczać się z dokumentów związanych z zeznaniami podatkowymi, rozliczeniami podatku VAT, zaliczkami na podatek dochodowy czy rozliczeniami składek na ubezpieczenie społeczne.
ENKELTPERSONFORETAK
Enkeltpersonforetak (EPF) jest popularnym rozwiązaniem dla młodych przedsiębiorców, którzy dopiero rozpoczynają pracę na własny rachunek. Założenie jednoosobowej firmy w Norwegii jest dość proste i nie wymaga dużych nakładów finansowych (proces odbywa się drogą elektroniczną i trwa około 4-6 dni). Do założenia firmy niezbędny jest stały numer personalny i kody MinID, które umożliwiają logowanie na portalu Altinn.no.
Na podstawie zadeklarowanej kwoty zysku urząd wylicza zaliczki na podatek dochodowy - płacone w czterech ratach w wyznaczonych terminach:
Firmę należy zgłosić do rejestru płatników VAT, gdy jej obroty w ciągu kolejnych 12 miesięcy przekroczą 50 000 NOK.
Właściciel norweskiej firmy jednoosobowej, za ewentualne zobowiązania odpowiada całym swoim majątkiem - nie istnieje rozdzielność między majątkiem przedsiębiorstwa a majątkiem właściciela.
Przedsiębiorcy opłacają podatek dochodowy w wysokości 22% od zysku firmy oraz składki na ubezpieczenie społeczne w wysokości 11,4% od zysku firmy.
Na podstawie zadeklarowanej kwoty zysku urząd wylicza zaliczki na podatek dochodowy - płacone w czterech ratach w wyznaczonych terminach:
- 15 marca,
- 15 czerwca,
- 15 września,
- 15 grudnia.
Firmę należy zgłosić do rejestru płatników VAT, gdy jej obroty w ciągu kolejnych 12 miesięcy przekroczą 50 000 NOK.
SPÓŁKA AS
Założenie spółki AS w Norwegii jest czasochłonne (nawet do czterech tygodni) i wymaga pewnych nakładów finansowych (minimalny wkład własny to 30 000 NOK). Przedsiębiorca musi wpisać firmę do Rejestru Przedsiębiorstw - Foretaksregisteret (www.brreg.no). Opłata skarbowa wynosi 5 570 NOK lub 6797 NOK.
Zakładając spółkę AS należy spełnić kilka warunków. Przede wszystkim udziałowcy muszą posiadać kapitał własny w wysokości minimum 30 000 NOK - kapitał ten można wykorzystać do finansowania kosztów związanych z założeniem firmy i rozpoczęciem prowadzenia działalności. Spółka powinna powołać zarząd, który ma obowiązek przeprowadzania posiedzeń co najmniej raz do roku.
Majątek udziałowców jest odrębny od majątku firmy, co oznacza, że zobowiązania z tytułu działalności ściągane są jedynie do wysokości posiadanego kapitału zakładowego.
Akcjonariusze nie mogą swobodnie dysponować firmowymi zasobami finansowymi - w spółkach istnieje konieczność dokumentowania każdego przepływu pieniędzy, a udziałowcy otrzymują wynagrodzenie na zasadzie zatrudnienia, dywidendy lub wynagrodzenia udziałowców.
Zaliczki na podatek dochodowy urząd oblicza na podstawie dochodu firmy z poprzednich lat - spółki otrzymują wyliczenia w styczniu kolejnego roku podatkowego. Właściciele spółek AS (Aksjeselskap) płacą podatek w dwóch równych ratach
Zakładając spółkę AS należy spełnić kilka warunków. Przede wszystkim udziałowcy muszą posiadać kapitał własny w wysokości minimum 30 000 NOK - kapitał ten można wykorzystać do finansowania kosztów związanych z założeniem firmy i rozpoczęciem prowadzenia działalności. Spółka powinna powołać zarząd, który ma obowiązek przeprowadzania posiedzeń co najmniej raz do roku.
W spółce AS musi być prowadzona pełna księgowość (jest na tyle skomplikowana, że wymaga zatrudnienia specjalisty). Dodatkowo przynajmniej jeden z udziałowców spółki powinien posiadać norweski stały numer personalny.
Właściciele spółek w Norwegii mogą zatrudnić się we własnej firmie. Dzięki temu nabywają wszelkie prawa pracownicze oraz prawa do takich świadczeń jak wynagrodzenie, urlop wypoczynkowy, urlop chorobowy czy odszkodowanie za wypadek przy pracy.
Majątek udziałowców jest odrębny od majątku firmy, co oznacza, że zobowiązania z tytułu działalności ściągane są jedynie do wysokości posiadanego kapitału zakładowego.
Akcjonariusze nie mogą swobodnie dysponować firmowymi zasobami finansowymi - w spółkach istnieje konieczność dokumentowania każdego przepływu pieniędzy, a udziałowcy otrzymują wynagrodzenie na zasadzie zatrudnienia, dywidendy lub wynagrodzenia udziałowców.
Zaliczki na podatek dochodowy urząd oblicza na podstawie dochodu firmy z poprzednich lat - spółki otrzymują wyliczenia w styczniu kolejnego roku podatkowego. Właściciele spółek AS (Aksjeselskap) płacą podatek w dwóch równych ratach
- 15 lutego,
- 15 kwietnia.
- Aksjonærregisteroppgaven (do 31 stycznia),
- Skattemelding for aksjeselskap (do 31 maja),
- Årsregnskap (do 31 lipca).
NUF
Filia firmy zagranicznej, gdzie przedsiębiorstwo siedzibę na terenie Polski, jednak zlecenia wykonuje w Norwegii to NUF (Norskregistrert utenlandsk foretak).
NUF powinien zostać zgłoszony do ewidencji płatników VAT, jeśli jego obroty w ciągu kolejnych dwunastu miesięcy przekroczą 50 000 NOK.
Przedsiębiorca ponosi odpowiedzialność finansową zarówno w Norwegii jak i w kraju ojczystym. Należy dokładnie przeanalizować umowę o podwójnym opodatkowaniu, dzięki temu można określić zakres obowiązków podatkowych w Norwegii, który jest zależny od charakteru i czasu trwania działalności gospodarczej.
Aby założyć NUF w Norwegii należy zarejestrować działalność w Brønnøysundregistrene (www.brreg.no) - składając wniosek o nadanie norweskiego numeru organizacyjnego.
W poprawnie wypełnionym wniosku należy umieścić:
- akt założycielski,
- statut firmy,
- wpis do rejestru (KRS albo CEIDG - www.ceidg.gov.pl),
- dane adresowe,
- pełnomocnictwa.
Oraz dokumenty dotyczące oddziału, który chcemy utworzyć w Norwegii:
- nazwa oddziału,
- zakres działalności,
- dane osobowe osób, które mają podejmować decyzje w zakresie zobowiązań prawnych i dane zarządu (w przypadku spółek).
NUF powinien zostać zgłoszony do ewidencji płatników VAT, jeśli jego obroty w ciągu kolejnych dwunastu miesięcy przekroczą 50 000 NOK.
Jeśli Norweska firma zatrudnia pracowników ma obowiązek zgłosić ich pobyt na terenie kraju w Centralnym Urzędzie Podatkowym ds. Zagranicznych (SFU - Sentralskattekontoret for utenlandssaker).
Dokumenty, które składa NUF to:
- Skattemelding (do 31 maja),
- Årsregnskap (do 31 lipca).
KOSZTY W FIRMIE
Prowadzenie firmy w Norwegii oznacza ponoszenie pewnych kosztów - na początku związanych z jej założeniem, a później z funkcjonowaniem. Ich wysokość zależy od wielu czynników - od tego czy firma zatrudnia pracowników, jakie są jej obroty i sam charakter działalności.
Przedsiębiorstwa jednoosobowe odprowadzają podatek dochodowy w wysokości 22% od zysku firmy oraz opłacają składki na ubezpieczenie społeczne w wysokości 11,4% od zysku firmy.
Firmy, których obroty w ciągu kolejnych dwunastu miesięcy przekraczają 50 000 NOK powinny zostać wpisane do rejestru płatników VAT.
Jeśli Norweska firma zatrudnia pracowników lub współpracuje z podwykonawcami, przeprowadzenie kursu BHP (HMS) jest niezbędne, aby zapewnić bezpieczeństwo pracy. Koszt kursu internetowego to około 1450 kr.
Poza wynagrodzeniem z tytułu zatrudnienia pracownika pracodawca ponosi koszty stałe i zmienne.
Warto pamiętać, że koszty firmy różnią się między sobą w zależności od rodzaju prowadzonej działalności i zakresu świadczonych usług, a przedsiębiorca ma obowiązek udowodnienia zasadności wszelkich poniesionych kosztów.
Każdy przedsiębiorca, posiadający biznes w Norwegii, powinien dokonać wpisu do Rejestru Podmiotów Gospodarczych - Enhetsregister i zgłosić działalność do Rejestru Przedsiębiorstw. Wpis do Rejestru Podmiotów Gospodarczych jest bezpłatny. Zgłoszenie działalności do Rejestru Przedsiębiorstw wiąże się z kosztem w wysokości 2 265 kr (za rejestrację drogą elektroniczną) lub 2 832 kr (za rejestrację na miejscu w urzędzie).
Przedsiębiorstwa jednoosobowe odprowadzają podatek dochodowy w wysokości 22% od zysku firmy oraz opłacają składki na ubezpieczenie społeczne w wysokości 11,4% od zysku firmy.
Firmy, których obroty w ciągu kolejnych dwunastu miesięcy przekraczają 50 000 NOK powinny zostać wpisane do rejestru płatników VAT.
Podatek VAT to podatek od towarów i usług. Norweski VAT podzielony jest na trzy stawki: 25%, 15%, 12%. Stawka 25% to stawka podstawowa, 15% to stawka zredukowana, która dotyczy artykułów spożywczych i napojów, a 12% to stawka niska dotycząca telewizji, kina i radia.
Koszty stałe prowadzenia działalności to:
- Koszty wynajmu lokalu, który zostanie zgłoszony jako miejsce prowadzenia działalności, są zaliczane do kosztów uzyskania przychodu. W przypadku, gdy do prowadzenia działalności wykorzystywany jest lokal mieszkalny, można odliczyć maksymalnie 1700 NOK - bez konieczności posiadania faktur lub wartości proporcjonalnej - w zależności od powierzchni mieszkania i powierzchni wykorzystywanej do działalności,
- Opłata abonamentowa za telefon firmowy (w przypadku firmy jednoosobowej odliczenia za telefon są częściowe, czyli z kosztów można odpisać kwotę 4392 NOK),
- Koszty związane z amortyzacją i użytkowaniem samochodu (pojazdy są amortyzowane przez kilka lat z rzędu, a wszelkie wydatki związane z użytkowaniem samochodu na potrzeby służbowe ponosi firma),
- Zatrudnianie pracowników stanowi znaczące obciążenie finansowe dla firmy, ponieważ pracodawca ma wobec pracowników wiele obowiązków. Z tego powodu należy dokładnie przekalkulować opłacalność zatrudnienia pracownika.
- materiały / towary (niezbędne do osiągnięcia przychodu),
- Narzędzia i urządzenia (jeśli ich wartość przekracza 15 000 NOK) są rozliczane przez kilka lat z rzędu poprzez stosowanie stawki amortyzacji, która zależy od rodzaju urządzenia,
- podróże, diety (wydatki powinny być udokumentowane, praca powyżej dwunastu godzin dziennie oznacza możliwość odliczenia 89 NOK za każdy dzień),
- reprezentacja (aby urząd nie mógł zakwestionować odliczeń należy wyraźnie zaznaczyć na rachunku, w jakim celu odbyło się spotkanie - nie można od takich kosztów odliczyć podatku VAT),
- reklama (wizytówki, reklamy internetowe lub prasowe, ulotki),
- artykuły biurowe (komputery, skanery, drukarki),
- Koszty szkoleń, licencji i autoryzacji obejmują m.in. szkolenia z zakresu świadczonych usług, zakup specjalistycznej literatury, a także opłaty związane z wyrobieniem kart branżowych takich jak Byggekort czy Renholdskort.
Firmy z branży budowlanej i sprzątającej zobowiązane są do wyrobienia specjalnych kart branżowych - Byggekort (105,25 kr netto za sztukę) i Renholdskort (147,02 kr netto za sztukę).
Dodatkowo przedsiębiorstwa budowlane uiszczają opłaty na rzecz RVO kontrolującej tego typu przedsiębiorstwa. Minimalna opłata to 250 NOK (w zależności od ilości zatrudnionych pracowników) - właściciel przedsiębiorstwa wpłaca do 0,03% kwoty brutto z zarobków swoich pracowników (dotyczy to jedynie osób bezpośrednio pracujących na terenie budowy, czyli z opłaty wyłączeni są pracownicy biurowi i administracyjni).
Jeśli Norweska firma zatrudnia pracowników lub współpracuje z podwykonawcami, przeprowadzenie kursu BHP (HMS) jest niezbędne, aby zapewnić bezpieczeństwo pracy. Koszt kursu internetowego to około 1450 kr.
Poza wynagrodzeniem z tytułu zatrudnienia pracownika pracodawca ponosi koszty stałe i zmienne.
DOFINANSOWANIA NA FIRMĘ W NORWEGII
Przedsiębiorcy z ograniczonym budżetem mogą skorzystać z dofinansowań, dzięki temu firma może nabyć niezbędny sprzęt i urządzenia czy wynająć lokal. W Norwegii istnieje kilka form dofinansowania działalności, dlatego warto sprawdzić możliwości i w razie potrzeby z nich skorzystać.
Można wnioskować o pomoc z NAV-u, który wspiera stowarzyszenia i fundacje, przedsiębiorczość społeczną, różnego typu projekty oraz szkolenia.
W Norwegii działają organizacje, które wspierają działania firm - udzielają wsparcia (w postaci pożyczki, kredytu czy dotacji) w wysokości ustalonej na podstawie zakładanego przez przedsiębiorcę celu oraz jego zdolności finansowej.
Osoby bezrobotne mogą ubiegać się o przyznanie dofinansowania, jeśli przez 12 miesięcy od założenia firmy nie tracą prawa do otrzymywanego z urzędu zasiłku. Prawo do zasiłku nie zostaje utracone, gdy osoba bezrobotna zarejestruje nowo otwartą działalność jednoosobową na terenie Norwegii. Osoby, które zostały czasowo zwolnione z pracy (tzw. permittering) lub zwolniły się z pracy bez uzasadnionego powodu, nie są uprawnione do otrzymania dofinansowania.
Kto może udzielić dofinansowania dla firmy?
- bank,
- urząd gminy,
- NAV,
- organizacja.
Norweskie banki i instytucje finansowe oferują dofinansowanie w formie leasingu albo pożyczki. Zazwyczaj przychylniej patrzą na wnioski małych i średnich przedsiębiorstw. Aby uzyskać dofinansowanie należy właściwie uzasadnić potrzeby firmy - przedstawić faktyczne potrzeby i możliwości przedsiębiorcy.
Dobrym pomysłem jest również zwrócenie się o pomoc do urzędu gminy, na terenie której mieszka lub zamierza prowadzić działalność przedsiębiorca. Gminy posiadają środki przeznaczone na wspieranie przedsiębiorczości.
Można wnioskować o pomoc z NAV-u, który wspiera stowarzyszenia i fundacje, przedsiębiorczość społeczną, różnego typu projekty oraz szkolenia.
W Norwegii działają organizacje, które wspierają działania firm - udzielają wsparcia (w postaci pożyczki, kredytu czy dotacji) w wysokości ustalonej na podstawie zakładanego przez przedsiębiorcę celu oraz jego zdolności finansowej.
Osoby bezrobotne mogą ubiegać się o przyznanie dofinansowania, jeśli przez 12 miesięcy od założenia firmy nie tracą prawa do otrzymywanego z urzędu zasiłku. Prawo do zasiłku nie zostaje utracone, gdy osoba bezrobotna zarejestruje nowo otwartą działalność jednoosobową na terenie Norwegii. Osoby, które zostały czasowo zwolnione z pracy (tzw. permittering) lub zwolniły się z pracy bez uzasadnionego powodu, nie są uprawnione do otrzymania dofinansowania.
PROBLEMY FINANSOWE FIRMY
Podejmując się prowadzenia działalności gospodarczej przedsiębiorca musi być gotowy na pojawienie się ewentualnych problemów - przede wszystkim problemów finansowych. W takiej sytuacji warto przeanalizować aktualnie dostępne możliwości i wdrożyć te, które mogą przynieść firmie jak najlepsze rezultaty.
Warto postawić na pozyskiwanie nowych klientów i rozszerzenie współpracy z już posiadanymi. Poszerzenie bazy klientów gwarantuje płynność finansową firmy. Właściwy marketing może zapewnić pomoc specjalisty, który optymalnie dobierze strategię marketingową odpowiednią dla typu działalności firmy.
Norwescy przedsiębiorcy mogą rozłożyć zobowiązania wobec urzędów na raty. Takie rozwiązanie pomaga uporać się z krótkotrwałymi problemami finansowymi. Chcąc rozłożyć zobowiązania na raty należy złożyć odpowiednio przygotowane dokumenty do właściwego urzędu. Gdy zaległości są znaczne i przekraczają możliwości finansowe przedsiębiorstwa, urząd może zgodzić się na umorzenie części odsetek lub samego długu.
Jeśli faktyczny zysk jest zdecydowanie mniejszy niż ten wcześniej zadeklarowany, przedsiębiorca w Norwegii może starać się o zmianę kwoty zaliczek na podatek dochodowy. Aby to zrobić należy złożyć pismo zawierające rzetelną dokumentację stanowiącą podstawę do zmiany kwoty zaliczek.
Ostatecznym rozwiązaniem jest skorzystanie z możliwości, jakie oferuje norweski sektor finansowy - pożyczki i kredyty mogą rozwiązać problemy krótkoterminowe.
Norwescy przedsiębiorcy mogą rozłożyć zobowiązania wobec urzędów na raty. Takie rozwiązanie pomaga uporać się z krótkotrwałymi problemami finansowymi. Chcąc rozłożyć zobowiązania na raty należy złożyć odpowiednio przygotowane dokumenty do właściwego urzędu. Gdy zaległości są znaczne i przekraczają możliwości finansowe przedsiębiorstwa, urząd może zgodzić się na umorzenie części odsetek lub samego długu.
Jeśli faktyczny zysk jest zdecydowanie mniejszy niż ten wcześniej zadeklarowany, przedsiębiorca w Norwegii może starać się o zmianę kwoty zaliczek na podatek dochodowy. Aby to zrobić należy złożyć pismo zawierające rzetelną dokumentację stanowiącą podstawę do zmiany kwoty zaliczek.
Ostatecznym rozwiązaniem jest skorzystanie z możliwości, jakie oferuje norweski sektor finansowy - pożyczki i kredyty mogą rozwiązać problemy krótkoterminowe.
Jeśli zadłużenie jest znaczne, zaciągnięcie kolejnych zobowiązań nie jest efektywne, a potencjalne następstwa takich zobowiązań mogą zaszkodzić firmie.
Jeśli firma zatrudnia pracowników, może zostać zwolniony z obowiązku zapłaty wynagrodzenia - służy do tego permittering. W takiej sytuacji obowiązek pracodawcy przejmuje NAV, który wypłaca wynagrodzenie maksymalnie przez 49 tygodni (po 30 tygodniach zwolnienia przez pięć kolejnych dni płaci pracodawca, a przez następne 19 tygodni NAV). Aby skorzystać z permitteringu pracownik musi spełniać określone warunki, a pracodawca powinien uzasadnić przyczynę problemów finansowych.
ZATRUDNIANIE PRACOWNIKÓW W NORWESKIEJ FIRMIE
Zatrudnienie pracownika oznacza dla przedsiębiorcy dodatkowe obowiązki i koszty, które nie ograniczają się tylko do wynagrodzenia. Warto zapoznać się z procedurami i zasadami, których należy przestrzegać zatrudniając w firmie pracowników.
Aby zatrudnić pracownika przedsiębiorca powinien:
Pracownicy znajdujący się na zasiłkach także mogą skorzystać z wynagrodzenia urlopowego - za zasiłek chorobowy: 48 pierwszych dni, a za zasiłek rodzicielski: pierwsze 12 lub 15 tygodni.
- dokonać wpisu do Aa-registeret (na druku Samordnet registermelding del 1(BR-1010B) należy zaznaczyć JA w punkcie 3.3 i wysłać do BRØNNØYSUNDREGISTRENE),
- otworzyć konto bankowe (Skattetrekkskonto), które będzie służyło do zabezpieczenia zaliczki na podatek dochodowy za pracownika,
- podpisać z pracownikiem stosowną umowę (wersja papierowa w dwóch egzemplarzach - może być sporządzona w dwóch językach; stawki zawarte w umowie nie mogą być mniejsze niż te ustalone przez urząd - warto je monitorować, ponieważ rokrocznie ulegają zmianom),
- zgłosić pracownika do NAV-u (zgłoszenie składa się na druku A-melding, należy to zrobić do piątku następnego tygodnia po podpisaniu umowy),
- opłacać obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne (OTP - Obligatorisk tjenestepensjon; za każdego pracownika zatrudnionego na co najmniej 3/4 etatu; składka ta stanowi minimum 2% wynagrodzenia i jest kosztem pracodawcy - nie jest potrącana z wypłaty pracownika).
Poza wynagrodzeniem z tytułu zatrudnienia pracownika pracodawca ponosi koszty stałe i zmienne.
Koszty stałe to łącznie 26,3%:
- opłata z tytułu zatrudnienia (14,1% od wynagrodzenia brutto),
- ubezpieczenie emerytalne (2% od wynagrodzenia brutto),
- feriepenger (10,2% od wynagrodzenia brutto - pracownicy do 60 roku życia, 12,5% od wynagrodzenia brutto - pracownicy powyżej 60 roku życia).
- zasiłki chorobowe,
- szkolenia pracowników,
- odzież robocza.
Pracownicy znajdujący się na zasiłkach także mogą skorzystać z wynagrodzenia urlopowego - za zasiłek chorobowy: 48 pierwszych dni, a za zasiłek rodzicielski: pierwsze 12 lub 15 tygodni.
FAKTUROWANIE
Norweska firma może zacząć wystawiać faktury po zarejestrowaniu w Brønnøysundregistrene (www.brreg.no). Konieczne jest posiadanie norweskiego numeru organizacyjnego oraz firmowego konta bankowego.
W sytuacji, gdy kontrahenci nie uiszczą zapłaty za zakupione towary i usługi, przedsiębiorca może poczekać na uregulowanie należności lub ubiegać się zaległej zapłaty drogą urzędową.
Aby faktura wystawiona w Norwegii miała ważność powinna zawierać wszystkie wymagane informacje, które jednoznacznie będą wskazywały na sprzedawcę i nabywcę usług czy towarów.
Na fakturach przedsiębiorstw będących płatnikami VAT-u musi znaleźć się skrót MVA, co oznacza, że do towarów i usług doliczana jest odpowiednia stawka podatku VAT. Jeśli przedsiębiorstwo nie jest płatnikiem VAT, może wystawiać faktury VAT 0%.
Istnieją programy do samodzielnego wystawiania faktur elektronicznych. Jednym z nich jest Faktura Solid.
W sytuacji, gdy kontrahenci nie uiszczą zapłaty za zakupione towary i usługi, przedsiębiorca może poczekać na uregulowanie należności lub ubiegać się zaległej zapłaty drogą urzędową.
Firma może skorzystać z pomocy forliksrådet - norweskiej rady polubowno-arbitrażowej, która rozpatruje sprawy związane z długami za towary i usługi. Wierzyciel powinien zgłosić sprawę w gminie, w której dłużnik mieszka bądź prowadzi działalność.
Ubiegając się o spłatę należności wierzyciel może wysłać dłużnikowi upomnienia - purringi, wtedy do kwoty długu doliczana jest opłata za nieuregulowanie należności - purregebyr, którą reguluje inkassoforskriften.
Wystąpienie na drogę sądową wymaga wysłania dłużnikowi inkassovarsel. Upomnienia są obligatoryjne, jednak aby móc skierować sprawę do sądu czy firmy windykacyjnej wysłanie wezwania do zapłaty jest koniecznością. W upomnieniu należy wyraźnie określić termin spłaty zadłużenia i całkowitą kwotę wierzytelności.
ŚWIADCZENIA SOCJALNE DLA WŁAŚCICIELI FIRM W NORWEGII
Przedsiębiorca posiadający biznes w Norwegii, ma możliwość skorzystania ze świadczeń socjalnych, takich jak zasiłek chorobowy, zasiłek macierzyński, emerytura czy uzyskanie statusu pracownika (i związanych z nim świadczeń).
Wiek emerytalny wynosi 67 lat - prawo do emerytury przysługuje osobom, które od co najmniej trzech lat należą do norweskiego systemu ubezpieczeń społecznych. Pobierając świadczenie można jednocześnie pracować zarobkowo (niezależnie od wysokości wynagrodzenia). Wysokość norweskiej emerytury zależy od ilości przepracowanych lat, posiadanych oszczędności i okresu zamieszkania na terenie Norwegii.
Jeśli właściciel firmy jednoosobowej w Norwegii korzysta ze zwolnienia lekarskiego, jego firma (w podanym okresie czasu) nie może osiągać przychodów, a koszty działalności mogą dotyczyć jedynie czynszu czy abonamentu za służbowy telefon.
Jeśli jest to zwolnienie 50%, przedsiębiorstwo ma prawo do uzyskiwania przychodów - w obrębie prac, do których nie odnosi się wydane zwolnienie (np. prac biurowych.). NAV wypłaca świadczenie chorobowe od 17 dnia zwolnienia - jego wysokość obliczana jest na podstawie bazowego dochodu z roku poprzedniego.
NAV umożliwia wykupienie dodatkowego ubezpieczenia:
- w wysokości 65% średniego dochodu,
- świadczenie wypłacane od 17 dnia choroby w wysokości 100% średniego dochodu,
- świadczenie wypłacane od 1 dnia choroby - w wysokości 100% średniego dochodu.
Zasiłek macierzyński przysługuje wszystkim kobietom, które przepracowały w Norwegii w ciągu minionych dziesięciu miesięcy minimum pół roku - ich dochód musi osiągnąć poziom, od którego odprowadza się składki emerytalne (powinien wynosić przynajmniej połowę kwoty ustalonej przez NAV - grunnbeløp).
Przedsiębiorca może uzyskać status pracownika - aby to zrobić powinien zatrudnić się we własnej firmie (taka możliwość istnieje tylko w przypadku spółki w Norwegii). Status pracownika oznacza nabycie wszelkich związanych z nim praw, a więc wynagrodzenia, urlopu wypoczynkowego czy odszkodowania za wypadek przy pracy.
Obowiązkowa emerytura z folketrygden zapewnia mieszkańcom Norwegii prawo do świadczeń emerytalnych. Dodatkowo pracowników dotyczą obowiązkowe programy emerytalne. Pracodawca może również zawrzeć umowę z AFP (avtalefestet pensjon), wtedy jego pracownicy mają prawo do dodatkowej emerytury.
Wiek emerytalny wynosi 67 lat - prawo do emerytury przysługuje osobom, które od co najmniej trzech lat należą do norweskiego systemu ubezpieczeń społecznych. Pobierając świadczenie można jednocześnie pracować zarobkowo (niezależnie od wysokości wynagrodzenia). Wysokość norweskiej emerytury zależy od ilości przepracowanych lat, posiadanych oszczędności i okresu zamieszkania na terenie Norwegii.
PODATEK VAT W NORWEGII
Podatek VAT to podatek od towarów i usług. Norweski VAT podzielony jest na trzy stawki:
Faktury wystawiane przez przedsiębiorstwa będące płatnikiem VAT zawierają skrót MVA, który oznacza, że do każdego towaru bądź usługi doliczana jest odpowiednia stawka podatku VAT.
VAT rozliczany jest w formie deklaracji podatkowej składanej za pomocą portalu Altinn.no. W dokumentach firma powinna wykazać wszystkie poniesione koszty i przychody przedsiębiorstwa. W raporcie VAT należy uwzględnić wyciągi z konta za dany okres czasu (kontoutskrifter), faktury wystawione przez firmę (faktury przychodowe), koszty poniesione w danym okresie (faktury i paragony) oraz inne dokumenty np. umowę wynajmu lokalu bądź kartę pojazdu.
- 25% (stawka podstawowa),
- 15% (stawka zredukowana: artykuły spożywcze, napoje),
- 12% (stawka niska: telewizja, radio, kino).
Firma staje się płatnikiem VAT, gdy wartość jej obrotu sprzedaży towarów i usług przekracza 50 000 NOK w ciągu kolejnych dwunastu miesięcy. Podatek VAT jest naliczany na każdym etapie sprzedaży, a przy imporcie - podatek jest naliczany od wartości statystycznej danego towaru.
Aby dokonać wpisu działalności do Rejestru Płatników VAT (Merverdiavgiftsregisteret) należy wypełnić i wysłać drogą elektroniczną formularz dostępny na portalu Altinn.no lub wypełnić jego wersję papierową - formularz BR-1080) i złożyć go bezpośrednio w lokalnym urzędzie podatkowym (skattekontoret) lub Enhetsregisteret.
Faktury wystawiane przez przedsiębiorstwa będące płatnikiem VAT zawierają skrót MVA, który oznacza, że do każdego towaru bądź usługi doliczana jest odpowiednia stawka podatku VAT.
VAT rozliczany jest w formie deklaracji podatkowej składanej za pomocą portalu Altinn.no. W dokumentach firma powinna wykazać wszystkie poniesione koszty i przychody przedsiębiorstwa. W raporcie VAT należy uwzględnić wyciągi z konta za dany okres czasu (kontoutskrifter), faktury wystawione przez firmę (faktury przychodowe), koszty poniesione w danym okresie (faktury i paragony) oraz inne dokumenty np. umowę wynajmu lokalu bądź kartę pojazdu.
PODATEK DOCHODOWY
Podatek dochodowy w Norwegii od stycznia 2019 roku wynosi 22% od zysku firmy. Zwiększenie dochodu wiąże się z koniecznością opodatkowania ewentualnej nadwyżki, dlatego każdego roku ustalane są progi podatkowe, po przekroczeniu których opłaca się podatek w zwiększonej wysokości.
Podatek dochodowy w Norwegii płacony jest w formie zaliczek, których kwota wyliczana jest przez urząd. Terminy opłat zależą od formy prowadzonej działalności. Norweski przedsiębiorca może samodzielnie wyliczyć przewidywaną kwotę zysku i podać ją w deklaracji podatkowej, zanim zrobi to urząd. Firma opłaca zaliczki na podatek dochodowy, a sam podatek opłacany jest z faktycznych dochodów w kolejnym roku rozliczeniowym.
Urząd na podstawie dochodu firmy z poprzednich lat wylicza zaliczki na podatek dochodowy dla spółek AS (Aksjeselskap) - dokument wysyłany jest w styczniu kolejnego roku rozliczeniowego. Właściciele spółek płacą zaliczki w dwóch ratach.
Przedsiębiorcy prowadzący działalność jednoosobową powinni zaraz po rozpoczęciu działalności lub na początku roku zadeklarować wysokość przewidywanego zysku. Na tej podstawie norweski urząd wylicza zaliczki na podatek dochodowy płacone w czterech ratach.
Firmy jednoosobowe do 31 maja roku następnego mają obowiązek złożenia zeznania podatkowego. Właścicie firm jednoosobowych w Norwegii płacą zaliczki na podatek dochodowy w czterech ratach.
Urząd na podstawie dochodu firmy z poprzednich lat wylicza zaliczki na podatek dochodowy dla spółek AS (Aksjeselskap) - dokument wysyłany jest w styczniu kolejnego roku rozliczeniowego. Właściciele spółek płacą zaliczki w dwóch ratach.
CZY WARTO ZAŁOŻYĆ FIRMĘ W NORWEGII?
Prowadzenie własnego biznesu w Norwegii, pozwala na podejmowanie decyzji odnośnie wszelkich istotnych aspektów pracy, kierunku prowadzonej działalności czy jej rozwoju. To decyzje przedsiębiorcy warunkują przyszłe zyski i rozwój firmy, dlatego warto przeanalizować, czy założenie działalności jest dobrym rozwiązaniem - należy mieć pełną świadomość praw i obowiązków, a także ograniczeń, które dotyczą norweskich przedsiębiorców.
Założenie firmy wymaga określenia jej formy prawnej - przedsiębiorca może prowadzić w Norwegii działalność jednoosobową, spółkę lub filię firmy zagranicznej. Wąski zakres działalności z upływem czasu można rozszerzyć, przedsiębiorstwo powinno przede wszystkim odpowiadać realnym możliwościom właściciela i jego sytuacji.
Załatwianie formalności związanych z założeniem firmy w Norwegii nie jest skomplikowane. W urzędach można komunikować się w języku angielskim (czasem również w języku polskim), a system podatkowy i emerytalny jest przejrzysty. W firmie jednoosobowej, czyli Enkeltpersonforetak (EPF) kapitał własny nie jest wymagany, a koszt założenia działalności jest minimalny - zgłoszenie działalności to koszt rzędu 2 265 NOK lub 2 832 NOK - w zależności od tego, czy dokumenty składane są drogą elektroniczną czy tradycyjną. Pomiędzy majątkiem właściciela a majątkiem firmy nie ma rozdzielności, dlatego odpowiedzialność za zobowiązania jest praktycznie nieograniczona. Przedsiębiorstwa, które zajmują się handlem powinny zarejestrować się również w Foretaksregisteret (opłata skarbowa wynosi 5 570 NOK lub 6797 NOK).
Przedsiębiorstwa, których obrót sprzedaży towarów i usług przekroczył 50 000 NOK w ciągu kolejnych 12 miesięcy, muszą zarejestrować się jako płatnicy VAT.
Założenie firmy wymaga określenia jej formy prawnej - przedsiębiorca może prowadzić w Norwegii działalność jednoosobową, spółkę lub filię firmy zagranicznej. Wąski zakres działalności z upływem czasu można rozszerzyć, przedsiębiorstwo powinno przede wszystkim odpowiadać realnym możliwościom właściciela i jego sytuacji.
Załatwianie formalności związanych z założeniem firmy w Norwegii nie jest skomplikowane. W urzędach można komunikować się w języku angielskim (czasem również w języku polskim), a system podatkowy i emerytalny jest przejrzysty. W firmie jednoosobowej, czyli Enkeltpersonforetak (EPF) kapitał własny nie jest wymagany, a koszt założenia działalności jest minimalny - zgłoszenie działalności to koszt rzędu 2 265 NOK lub 2 832 NOK - w zależności od tego, czy dokumenty składane są drogą elektroniczną czy tradycyjną. Pomiędzy majątkiem właściciela a majątkiem firmy nie ma rozdzielności, dlatego odpowiedzialność za zobowiązania jest praktycznie nieograniczona. Przedsiębiorstwa, które zajmują się handlem powinny zarejestrować się również w Foretaksregisteret (opłata skarbowa wynosi 5 570 NOK lub 6797 NOK).
Przedsiębiorstwa, których obrót sprzedaży towarów i usług przekroczył 50 000 NOK w ciągu kolejnych 12 miesięcy, muszą zarejestrować się jako płatnicy VAT.
FAQ
FORMALNOŚCI:
1. Jak założyć firmę w Norwegii?Przede wszystkim należy zgłosić działalność wypełniając formularz ze strony brreg.no - Samordnet registermelding BR1010 (w formularzu trzeba podać dane właściciela, nazwę przedsiębiorstwa, adres firmy i rodzaj działalności). Po rejestracji firma otrzymuje numer organizacyjny. Przedsiębiorca może założyć firmowe kont bankowe - aby to zrobić należy przedstawić potwierdzenie rejestracji działalności oraz numer organizacyjny przedsiębiorstwa. Po założeniu działalności przedsiębiorca ma obowiązek zadeklarowania przewidywanych zysków firmy, na podstawie których urząd wylicza zaliczki na podatek dochodowy.
2. Jak założyć spółkę w Norwegii?
Rejestracja spółki w Norwegii jest czasochłonna (trwa nawet do czterech tygodni), poza wypełnieniem wniosku, należy skompletować szereg dokumentów takich jak bilans otwarcia, umowę spółki czy protokół z posiedzenia. Trzeba pamiętać o konieczności posiadania kapitału własnego o minimalnej wartości 30 000 NOK. Potwierdzenie wpłaty kapitału zakładowego jest niezbędne do akceptacji wniosku o rejestrację działalności.
3. Jakie warunki powinny spełniać spółki ANS i DA w Norwegii?
- spółka powinna zostać założona na terytorium Norwegii,
- główny oddział spółki powinien znajdować się na terytorium Norwegii,
- regulacje prawne dotyczące spółki powinny być zawarte w selskaploven,
- wspólnicy powinni zawrzeć umowę o poziomie odpowiedzialności (selskapaytale),
- spółka powinna mieć minimum dwóch wspólników,
- spółka DA nie wymaga kapitału początkowego,
- powoływanie rady nadzorczej nie jest regulowane przepisami prawa,
- należy zarejestrować spółkę w Foretaksregisteret.
Różnica pomiędzy spółką ANS i DA dotyczy podziału odpowiedzialności. W spółce ANS odpowiedzialność podzielona jest po równo pomiędzy udziałowcami, w spółce DA odpowiedzialność regulowana jest umową zawieraną między akcjonariuszami.
5. Jaki jest koszt założenia norweskiej spółki AS?
Spółka AS w Norwegii wymaga posiadania kapitału początkowego w wysokości minimalnej 30 000 NOK (kapitał może mieć postać środków trwałych). Rejestracja w Foretaksregisteret kosztuje 5 570 NOK (przy zgłoszeniu online) lub 6 797 NOK (przy zgłoszeniu na papierze). Do kosztów trzeba doliczyć jeszcze koszt obsługi księgowej, protokołu założenia i protokołu z posiedzenia rady nadzorczej oraz koszty formularzy: protokołu majątku trwałego i wyrobienia D-nummer. Wydatki mogą sięgnąć nawet 15 000 NOK.
6. Ile trwa założenie firmy w Norwegii?
Czas założenia firmy w Norwegii zależy od rodzaju działalności oraz sposobu złożenia wniosku i może trwać od 5 dni do 6 tygodni.
7. Do czego potrzebny jest numer organizacyjny?
Norweski numer organizacyjny jest odpowiednikiem polskiego NIP-u. Nadaje się go firmom jednoosobowym oraz jednostkom prawnym. Numer organizacyjny wykorzystywany jest w sprawach administracyjnych, umieszcza się go na fakturach wystawianych przez przedsiębiorstwo, a banki i instytucje finansowe wymagają podania numeru np. w celu założenia firmowego konta.
8. W jaki sposób można otrzymać norweski numer identyfikacji podatkowej?
Numer identyfikacyjny można otrzymać przy rejestracji firmy - należy wypełnić specjalny druk (tutaj) i wysłać go do Brønnøysundregistrene. Do otrzymania norweskiego numeru identyfikacji podatkowej konieczne jest posiadanie źródła stałego dochodu, o numer mogą wnioskować również osoby, które przyjechały do rodzica albo współmałżonka pracującego w Norwegii.
9. W jaki sposób można zmienić adres firmy jednoosobowej w Norwegii?
Formularz Samordnet registermelding BR1010, który jest dostępny na stronie Brønnøysundregistrene, służy do zmiany adresu firmy. W dokumencie należy wypełnić:
- pole 1.1. - podać nazwę i numer organizacyjny,
- pole 2.2. - zaznaczyć, że dokonana będzie zmiana,
- pole nr 4 - podać nowy adres,
- pole nr 18 - wpisać datę i podpisać się.
Do zmiany nazwy firmy służy dokument używany do rejestracji działalności gospodarczej w Norwegii (Samordnet registermelding BR1010). Jeśli działalność figuruje tylko w Enhetsregisteret, zmiana danych firmy jest bezpłatna. Jeśli firma zarejestrowana jest również w Foretaksregisteret, zmiana danych kosztuje 2 250 NOK (dla wersji elektroniczna) lub 2 832 NOK (dla wersji papierowej).
11. Czy adres zameldowania jest niezbędny do założenia firmy w Norwegii?
Posiadanie adresu zameldowania nie jest konieczne, należy jedynie posiadać siedzibę w Norwegii. Jeśli czas planowanego pobytu na terenie kraju wynosi więcej niż sześć miesięcy, zameldowanie jest obowiązkowe.
12. W jaki sposób można zawiesić działalność norweskiej firmy?
Norweską firmę można zamknąć. Aby to zrobić należy zapłacić zaliczki na podatek dochodowy i pamiętać o zachowaniu terminów składania deklaracji podatkowych (zeznania rocznego czy deklaracji VAT).
13. Co należy zrobić, aby móc starać się o przyznanie kredytu na założenie firmy?
Bank rozpatruje wnioski kredytowe na podstawie przedstawionego biznesplanu i budżetu. Po rozpatrzeniu wniosku i wyliczeniu ryzyka finansowego może udzielić bądź odmówić wnioskowanego kredytu.
14. Ile można zarobić pracując w Norwegii?
Stawki zazwyczaj uzależnione są od indywidualnych ustaleń z pracodawcą. W wyszczególnionych przez urząd branżach pracownicy mają zagwarantowane stawki minimalne (arbeidstilsynet.no).
15. Czy pobierając zasiłek dla osób bezrobotnych można założyć firmę w Norwegii?
Istnieje taka możliwość, jednak trzeba przedstawić biznesplan. Należy zgłosić się do NAV-u, gdzie można otrzymać pomoc w postaci profesjonalnego doradztwa i ewentualnego wsparcia finansowego na pokrycie kosztów rozpoczęcia działalności.
16. Czy firma w Norwegii może prowadzić działalność w różnych dziedzinach?
Istnieje taka możliwość, jednak dziedziny, w których prowadzona będzie działalność należy zawrzeć w zakresie działalności firmy - wypełniając odpowiedni formularz.
17. Czy założenie firmy wymaga posiadania stałego numeru personalnego?
Aby założyć firmę należy posiadać norweski numer personalny - stały bądź tymczasowy (D-nummer).
18. Czy dokumenty potrzebne do założenia filii firmy zagranicznej powinny zostać przetłumaczone?
Wszystkie niezbędne dokumenty powinny zostać przetłumaczone na język norweski bądź język angielski.
19. Kto może prowadzić działalność gospodarczą w Norwegii?
Firmę w Norwegii może prowadzić każdy obywatel Unii Europejskiej. Formalności i opłaty związane z założeniem działalności są takie same jak w przypadku przedsiębiorstw prowadzonych przez Norwegów.
KOSZTY PROWADZENIA FIRMY:
1. Czym są koszty prowadzenia działalności gospodarczej w Norwegii?Koszty firmy to wszelkie wydatki, które ponosi firma, aby uzyskać przychód, np. koszty materiałów, maszyn czy urządzeń.
2. Czy za firmowe zakupy można płacić gotówką?
Płatności gotówkowe nie mogą przekroczyć 10 000 NOK w skali roku, wtedy można wprowadzić je do ewidencji księgowej firmy. Do rejestracji transakcji gotówkowych przez firmy wymagany jest formularz Dagsoppgjør.
3. Czy można odliczyć koszty związane z użytkowaniem samochodu prywatnego w celach służbowych?
Korzystanie z samochodu prywatnego w celach służbowych i odliczanie związanych z tym kosztów jest możliwe w przypadku działalności jednoosobowej. Przedsiębiorca powinien prowadzić książkę ewidencji ruchu pojazdu - kjørebok. W takiej sytuacji można odliczyć koszty związane z bramkami, promami i opłatami parkingowymi.
4. Czy prywatny telefon z firmowym abonamentem może zostać wliczony w koszty?
Norweski przepisy zakładają taką możliwość - pod koniec roku należy wycofać z kosztów kwotę 4392 NOK. Tylko rozmowy służbowe można wliczyć w koszty firmy - urząd podatkowy udostępnił na swojej stronie internetowej wzór na rozliczenie wydatków na rozmowy prywatne.
5. Czy rata za samochód wlicza się w koszty prowadzenia firmy w Norwegii?
Koszt działalności stanowią jedynie odsetki od kredytu lub amortyzacja środka trwałego.
6. Czy raty leasingowe wlicza się w koszty prowadzenia firmy?
Opłaty leasingowe mogą zostać wliczone w koszty działalności.
7. Czy koszty czynszu i prądu w wynajmowanym mieszkaniu można wliczyć w koszty firmy w Norwegii?
Koszty czynszu i opłaty za prąd traktowane są jako koszty firmy, jeśli w wynajmowanym lokalu prowadzona jest działalność gospodarcza. Jeśli część lokalu wykorzystywana jest w celach prywatnych należy odliczać koszty proporcjonalnie, czyli w zależności od powierzchni lokalu, która służy do celów firmowych w stosunku do powierzchni całości lokalu powinno się obliczyć wysokość kosztów, które faktycznie ponosi firma, np. gdy mieszkanie ma 50 m2, a pokój, w którym mieści się biuro ma 10m2, to jedynie 20% wydatków za mieszkanie można ująć w kosztach firmy.
8. Jakie opłaty ponosi osoba, która prowadzi w Norwegii własną działalność i jednocześnie jest zatrudniona na umowę?
Pracodawca odprowadza z tytułu pracy zaliczkę na podatek dochodowy, jednak trzeba pamiętać o ratach na zaliczki, które opłaca się z tytułu prowadzenia firmy. Dodatkowo przedsiębiorca musi uiszczać opłatę w wysokości 22% od zysku firmy (podatek dochodowy) oraz 11,4% od zysku firmy na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne.
PODATKI, ŚWIADCZENIA:
1. Jak wyglądają podatki obowiązują norweskich przedsiębiorców?Przedsiębiorcy w Norwegii zobowiązani są do opłacania podatku dochodowego (w wysokości 22% od zysku firmy), składki na ubezpieczenie społeczne (w wysokości 11,4% od zysku firmy) oraz podatku VAT (MVA) (gdy obroty firmy w ciągu kolejnych dwunastu miesięcy przekroczyły 50 000 NOK). Przedsiębiorstwa, które zatrudniają pracowników opłacają podatek od zatrudnienia pracownika (Arbeidsgiveravgift) w wysokości od 14,1% do 0% od kwoty wynagrodzenia brutto (w zależności od strefy) oraz zaliczkę na podatek dochodowy (Forskuddstrekk), która zależy od Skattekort, jakie pracownik otrzyma od urzędu (jeśli pracodawca nie otrzyma od pracownika karty podatkowej to jest zobowiązany do potrącenia zaliczki w wysokości 50% od kwoty wynagrodzenia brutto).
2. Jaki formularz należy wypełnić w urzędzie podatkowym, aby urząd naliczył zaliczki na podatek dla niedawno zarejestrowanej firmy w Norwegii?
Trzeba złożyć wniosek o norweską kartę podatkową SØKNAD OM ENDRING AV ELLER KRAV OM SKATTEKORT. We wniosku trzeba podać przewidywaną wartość dochodu firmy na dany rok.
3. Jak opłaca się podatek dochodowy w Norwegii?
Podatek dochodowy w Norwegii opłacany jest w formie zaliczek - urząd ustala terminy płatności w zależności od formy prawnej działalności. Wysokość zaliczek wyliczana na podstawie podanego przez przedsiębiorcę przewidywanego zysku firmy.
4. Co zrobić z niezapłaconymi zaliczkami na podatek?
Urząd wysyła wstępne zeznanie roczne, na którym widnieje numer konta bankowego wraz z numerem KID (przelew podatku dokonany przed 31 maja nie będzie zawierać odsetek). Jeśli przedsiębiorca nie opłacał zaliczek na podatek dochodowy, należy spłacić zaległą kwotę na przełomie kwietnia i maja następnego roku.
5. Co zrobić z niedopłatą podatku?
Należy uregulować zaległość zgodnie z kwotą i terminem spłaty podanymi przez norweski urząd w rozliczeniu podatkowym - Skatteoppgjør. Do zaległej kwoty podatku doliczane są ustawowe odsetki.
6. W jakim terminie należy złożyć zeznanie podatkowe w Norwegii?
Termin składania deklaracji za poprzedni rok podatkowy upływa 31 maja.
7. Jaką kwotę podatku płacą firmy w Norwegii, które osiągają spore dochody?
Norweski urząd każdego roku ustala progi podatkowe, które regulują opodatkowanie nadwyżek dochodu. Na rok 2021 progi wyglądają tak:
- do 184 800 NOK - 22%
- od 184 800 NOK do 260 100 NOK nadwyżkę mnożymy dodatkowo o 1,7%
- od 260 100 NOK do 651 250 NOK nadwyżkę mnożymy dodatkowo o 4%
- od 651 250 NOK do 1 021 550 NOK nadwyżkę mnożymy dodatkowo o 13,2%
- od 1 021 550 NOK nadwyżkę mnożymy dodatkowo o 16,2%
Feriepenger to norweskie wynagrodzenie urlopowe, które wynosi minimum 10,2% brutto od kwoty wynagrodzenia. Świadczenie przeznaczone na urlop pracowniczy.
9. Arbeidsgiveravgift - co to jest?
Arbeidsgiveravgift to obowiązkowa opłata ponoszona przez przedsiębiorcę zatrudniającego pracowników, która wynosi od 14,1% do 0% wynagrodzenia brutto pracownika (stawka uzależniona jest od strefy krajowej).
10. Sykepenger - co to jest?
Sykepenger to norweski zasiłek chorobowy. Przez pierwsze 16 dni zwolnienia pracownikowi płaci pracodawca, następnie obowiązek ten przejmuje NAV. W przypadku przedsiębiorcy NAV wypłaca świadczenie dopiero od 17 dni zwolnienia, aby otrzymywać zasiłek od pierwszego dnia zwolnienia, należy wykupić dodatkowe ubezpieczenie.
11. Czy pracodawca ma obowiązek odprowadzać podatek dochodowy od zatrudnienia?
Pracodawca jest zobowiązany do odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy (Forskuddstrekk) od wynagrodzenia brutto każdego pracownika.
12. Czy pracodawca powinien odprowadzać podatek dochodowy pracownika oraz opłaty ZUS każdego miesiąca?
Zaliczki na podatek dochodowy i opłaty za ZUS odprowadzane są raz na dwa miesiące.
13. Jak w przypadku przedsiębiorców wygląda składka emerytalna?
Obowiązkowa składka na ubezpieczenie (11,4%), która płaci pracodawca zawiera podstawową składkę emerytalną.
14. Czy można rozliczyć z urzędem się w trakcie roku?
Przedterminowe rozliczenie podatkowe dla pracownika zagranicznego umożliwia druk RF-1038. Dokument mogą dostarczyć osoby, który przebywały na terenie Norwegii mniej niż 183 dni w ciągu 12 miesięcy lub mniej niż 270 dni w ciągu 36 miesięcy.
15. Innskuddpensjon - co to jest?
Innskuddpensjon to umowa zawierana pomiędzy pracodawcą a pracownikiem, w której pracodawca zobowiązuje się do wpłacania części wynagrodzenia na poczet przyszłej emerytury pracownika.
16. Czy w firmie jednoosobowej w Norwegii opłaca się podatek od kwoty przychodów brutto?
Podatek dochodowy liczony jest od kwoty zysku. Podstawę opodatkowania stanowi różnica pomiędzy przychodami a kosztami biznesu w Norwegii.
17. Czy osoba prowadząca działalność jednoosobową w Norwegii ma prawo do zasiłku chorobowego?
Zasiłek chorobowy przysługuje członkom norweskiego systemu ubezpieczeń społecznych (NAV wypłaca zasiłek od 17 dnia zwolnienia). Dodatkowe ubezpieczenie zapewnia wypłatę świadczenie od pierwszego dnia choroby.
18. Czy właściciel biznesu w Norwegii może skorzystać z bezpłatnej opieki medycznej?
Uzyskanie porady medycznej w Norwegii wiąże się z zapłaceniem tzw. udziału własnego (egenandel), który nie podlega refundacji - jego kwota zależy od pory dnia, rodzaju oraz miejsca wizyty.
19. Czy właściciel biznesu w Norwegii jest ubezpieczony?
Wszystkie osoby, które mieszkają na terenie Norwegii, są objęte systemem ubezpieczeń społecznych. Każdy pracownik legalnie zatrudniony oraz właściciel firmy jest członkiem Folketrygden. Jeśli przedsiębiorca korzysta z zasiłku, NAV wypłaca świadczenie od 17 dnia choroby, jednak istnieje możliwość dodatkowego ubezpieczenia, które gwarantuje wypłatę zasiłku już od pierwszego dnia choroby. Aby skorzystać z dodatkowego ubezpieczenia, należy podpisać umowę ubezpieczeniową z NAV bądź innym ubezpieczycielem i zapłacić dodatkowe składki: 11,4% + 1,9 % daje świadczenie w wysokości 65% dochodu od 1 dnia choroby, 11,4% + 2,6% daje świadczenie w wysokości 100% dochodu od 17 dnia choroby, 11,4% + 9,5% daje świadczenie w wysokości 100% dochodu od 1 dnia choroby.
20. Czy norweskie ubezpieczenie jest ważne w Polsce?
Norweskie ubezpieczenia są uznawane w Polsce, jednak należy udowodnić przynależność do norweskiego systemu ubezpieczeń społecznych przedstawiając jeden z dokumentów: EKUZ (Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego), formularz E-106 (druk mający na celu potwierdzenie ubezpieczenia zdrowotnego w Norwegii i rozciągnięcia go na Polskę - dotyczy również członków rodziny ubezpieczonego), formularz E-109 (stosowany w celu rozciągnięcia ubezpieczenia zdrowotnego z Norwegii na członków rodziny przedsiębiorcy mieszkających Polsce).
21. Giro - co to jest?
Giro to obowiązkowa opłata naliczana przedsiębiorstwom z branży budowlanej. Wysokość giro zależy od ilości zatrudnionych w firmie pracowników, minimalna kwota naliczana firmom, które nie zatrudniają pracowników wynosi 250 NOK. Giro stanowi 0,03% od kwoty wynagrodzenia brutto (na podstawie minionego roku).
22. Kto może skorzystać z urlopu macierzyńskiego w Norwegii?
Kobiety, które osiągały dochód na określonym przez urząd poziomie przez co najmniej sześć miesięcy z dziesięciu miesięcy poprzedzających urlop macierzyński, mają prawo do skorzystania z urlopu macierzyńskiego.
PODATEK VAT:
1. Jak wygląda norweski VAT?Wpis do rejestru VAT dotyczy przedsiębiorstw w Norwegii, których obroty w ciągu kolejnych dwunastu miesięcy przekroczyły 50 000 NOK. Firmy zagraniczne posiadające filie w Norwegii mogą wyznaczyć osobę reprezentującą firmę w Norwegii, która zajmie się kwestiami związanymi z podatkami.
2. Do kiedy należy rozliczyć deklarację podatkową VAT?
Ostateczny termin rozliczenia deklaracji to 10 marca następnego roku rozliczeniowego.
3. Deklaracja VAT - co to jest?
Deklaracja VAT służy do wykazania kwoty VAT-u, który wpłynął do przedsiębiorstwa (faktury przychodowe), i który z niego wypłynął (faktury kosztowe) - różnica pomiędzy tymi wartościami stanowi kwotę do zapłaty albo do zwrotu.
4. W jaki sposób sprawdzić, czy firma figuruje w ewidencji płatników VAT?
Na stronie internetowej www.brreg.no można zweryfikować status danej firmy - jeśli działalność jest zarejestrowana powinna widnieć tam informacja: Registrert i Merverdiavgiftsregisteret.
5. Kiedy spółka AS w Norwegii powinna opłacać MVA?
Wszystko zależy od obrotów spółki. Firma może opłacać podatek raz do roku, jeśli obroty roczne nie przekroczyły 1 000 000 NOK (należy zaznaczyć taką opcję na wniosku rejestracyjnym). Jeśli firma chce dokonać zmiany, może to zrobić do końca stycznia (za rok, który aktualnie trwa), jednak urząd podatkowy ma prawo nie zezwolić na ten rodzaj rozliczenia, jeśli spółka ma zaległości podatkowe.
6. Czy kupując towary bez podatku VAT należy posiadać europejski numer NIP?
Norwegia nie jest krajem członkowskim Unii Europejskiej, więc nie ma możliwości uzyskania Europejskiego Numeru Identyfikacji Podatkowej (NIP). Aby uniknąć dodatkowych kosztów, można kupić towary w krajach UE i przewieźć je na granicy. Osoby prywatne lub firmy nie będące płatnikami VAT opłacają podatek przy wjeździe do Norwegii - firmy, które są zarejestrowane w rejestrze VAT w deklaracji podatkowej wykazują jedynie import.
7. W jaki sposób należy wypełnić fakturę - wystawioną na sprzedaż usługi i materiałów (zakupionych dla klienta) - aby uniknąć podwójnego opodatkowania?
Jeśli firma nie zarabia na materiałach zakupionych dla klienta (przy wykonaniu usługi), na fakturze zaznacza się dwie pozycje: usługę i materiały. Należy podliczyć koszty materiałów ze wszystkich paragonów i faktur (kwoty netto i VAT), które dotyczą danego klienta, a następnie wystawiając fakturę w pozycji: materiały, wpisać odpowiednią sumę. Dodatkowo należy ująć w kosztach firmy wszystkie wydatki za zakupy - w przychodach będzie widniała taka sama kwota jak w kosztach. Jeśli firma zarabia na materiałach, na fakturze przychodowej należy wpisać wartość większą niż suma kosztów za zakup materiałów - podatki będą naliczane od różnicy pomiędzy przychodami i kosztami firmy z tytułu zakupu materiałów.
8. W jaki sposób księguje się fakturę wystawioną tylko na kwotę podatku VAT (gdy firma nalicza zaległy VAT po zakończeniu procesu rejestracji)?
W trakcie rejestracji do ewidencji płatników VAT faktury wystawiane są na kwotę netto. Po zakończeniu procesu rejestracji firma powinna wysłać klientom faktury z naliczonym VAT-em. Księgując ten rodzaj faktury należy wykorzystać konta księgowe - 1500 dt / 2700 ct. Wpłatę zaległej kwoty podatku, której dokonał klient, księguje się na kontach: 1920 dt / 1500 ct.
PRACOWNICY W FIRMIE:
1. Gdzie musi zostać zgłoszony pracownik?Każdy pracownik powinien zarejestrować się na policji i wyrobić kartę podatkową (Skattekort). Pracodawca jest zobowiązany do zgłoszenia pracownika przez portal Altinn.no (druk A-melding) - firma, która zatrudnia pracowników powinna być zarejestrowana w NAV Aa-registeret.
2. Kiedy pracodawca powinien zgłosić pracownika do NAV-u?
Pracodawca powinien zgłosić pracownika do NAV-u najpóźniej do piątku następnego tygodnia po pierwszym tygodniu pracy.
3. Ile wynoszą koszty zatrudnienia pracownika w Norwegii?
Prowadząc swój biznes w Norwegii, prędzej czy później będziemy chcieli zatrudniać pracownika. Koszty zatrudnienia pracownika w norweskiej firmie, dzielą się na koszty stałe (26,3% od kwoty wynagrodzenia brutto) i koszty zmienne (około 5% od kwoty wynagrodzenia brutto). Koszty stałe to Arbeidsgiveravgift (opłata z tytułu zatrudnienia), ubezpieczenie emerytalne OTP, ferienpenger. Koszty zmienne zależą od zakresu działalności przedsiębiorstwa - dotyczą zasiłków chorobowych, ubezpieczenia NWW, szkoleń niezbędnych do wykonywania pracy, odzieży roboczej itd.
4. Kto powinien płacić za okresowe badania pracowników?
Pracodawca może dobrowolnie ponosić koszty okresowych badań pracowników. Jedynie w firmach z branż, w których konieczne są regularne badania, koszty tych badań powinien pokrywać pracodawca.
5. Czy norweskie przepisy regulują treści zawarte w aktach pracowniczych?
Norweskie przepisy nie regulują zasad akt osobowych, a tym samym nie określają dokumentów, które powinny się w nich znajdować.
6. Kto odpowiada za prowadzenie akt pracowników?
Akta pracownicze prowadzone są przez księgowego danej firmy.
7. Czy w norweskiej firmie jednoosobowej można zatrudnić współmałżonka?
Zatrudnienie współmałżonka nie jest możliwe, jednak można wspólnie prowadzić firmę bez konieczności zgłaszania takiej zmiany urzędowi. Należy jedynie wypełnić wniosek o przyznanie karty podatkowej, a w rocznym zeznaniu podatkowym podzielić dochody z ubiegłego roku pomiędzy obu małżonków.
FAKTURY:
1. Co powinna zawierać norweska faktura?Norweska faktura powinna zawierać: numer faktury, numer organizacyjny przedsiębiorstwa (symbol "MVA" na końcu oznacza, że firma jest płatnikiem VAT), datę wystawienia faktury, termin płatności, dane sprzedawcy (nazwa firmy i adres), dane kupującego (imię i nazwisko/nazwa firmy, adres), numer konta bankowego sprzedawcy, cenę towaru / usługi netto, VAT i brutto.
2. Kiedy norweska firma może zacząć wystawiać faktury?
Aby móc wystawiać faktury firma musi zostać zarejestrowana w Brønnøysundregistrene, gdzie przedsiębiorca otrzyma potwierdzenie rejestracji i numer organizacyjny, które są niezbędne do założenia firmowego konta bankowego. Po rozpoczęciu działalności firma może zacząć wystawiać faktury.
3. Czy numeracja faktur zeruje się w każdym roku?
Numeracja faktur jest ciągła, co oznacza, że w nowym roku należy kontynuować numerację z roku poprzedniego.
4. Czy numer klienta zmienia się z każdym rokiem?
Numer klienta jest stały i nie ulega zmianie wraz z upływem czasu.
5. Czy można wystawiać faktury nie posiadając firmy w Norwegii?
Wystawiać faktury mogą jedynie zarejestrowane firmy, należy posiadać norweski numer organizacyjny.
ZEZWOLENIA:
1. Czy aby założyć w Norwegii firmę sprzątającą należy posiadać specjalne zezwolenie?Norweska Inspekcja Pracy wydaje Autoryzacje (Godkjenning) dla firm sprzątających. Dodatkowo każdy pracownik firmy powinien posiadać identyfikator branżowy Renholdskort.
2. Gdzie można sprawdzić, czy firma posiada pozwolenie od Norweskiej Inspekcji Pracy?
Informacje o przyznaniu pozwolenia można znaleźć na stronie internetowej Norweskiej Inspekcji Pracy - status powinien być ustawiony na Godkjent.
3. Kto powinien zapewnić pracownikom norweskich firm budowlanych wymagane karty branżowe?
Zapewnienie Byggekort pracownikom budowlanym jest obowiązkiem właścicieli firm. Pracodawca powinien wyposażyć każdego pracownika w identyfikator i monitorować jego ważność.
4. Byggekort - co to jest?
Byggekort to identyfikator, który musi posiadać każdy pracownik firmy budowlanej Na identyfikatorach znajdują się podstawowe informacje o właścicielu karty, które pomagają w jego identyfikacji.
5. W jaki sposób można przedłużyć identyfikator Byggekort?
Karty branżowe przedłuża się za pomocą strony internetowej www.byggekort.no. Należy podać ID i hasło ustalone podczas pierwszego logowania na stronie.
6. Jakie prace budowlane można wykonywać w Norwegii bez ukończenia specjalistycznych kursów?
Część prac budowlanych wymaga potwierdzenia kwalifikacji pracownika - dotyczy to prac związanych z elektryką czy prac na wysokościach. Proste prace budowlane można wykonywać bez potwierdzenia umiejętności w postaci ukończenia specjalnych kursów.
7. Jakie wymagania wskazują przepisy odnośnie założenia warsztatu samochodowego w Norwegii?
Do założenia warsztatu samochodowego niezbędne są specjalne zezwolenia na wykonywanie określonych czynności, m. in. na naprawy klimatyzacji, elektroniki i usługi blacharskie oraz zezwolenie na wykonywanie zawodu mechanika samochodowego. Pozwolenia nie są wymagane, gdy usługi wykonywane w warsztacie nie są związane z bezpieczeństwem.
8. Czy norweskie przepisy wskazują specjalne wymagania odnośnie działalności z branży kosmetycznej?
Zgodnie z norweskimi przepisami należy uzyskać pozwolenia od gminy, na terenie której ma być prowadzona działalność i spełniać wszystkie wymogi sanitarne.
9. W jaki sposób można ukończyć norweski løyvekurs?
Osoba, która chce ukończyć løyvekurs powinna złożyć podanie w odpowiedniej gminie i odbyć kurs. Po ukończeniu kursu otrzyma zezwolenie na transport.
0 answers per article "FIRMA W NORWEGII"